Versterkers

 

De versterkers die ik in het prille begin gebruikte, waren aangepaste buizenradio's. Op zich ging dat redelijk, maar de speakers bleken het niet aan te kunnen en sneuvelden bij al te enthousiast gebruik. Mijn eerste versterker die ook echt bedoeld was voor de gitaar, was een Pearl imitatie van een Fender. Het uiterlijk was helemaal Fender, maar het inwendige op basis van transistors genereerde een koud en kleurloos geluid. Ik ging steeds meer beseffen dat een dergelijk apparaat er niet alleen is om te versterken, maar vooral om de gewenste sound te genereren. Na het verruilen van de Pearl voor een Fender Twin Reverb was meteen een goede stap gezet. Maar wat is die Twin zwaar om te tillen . . .

De Pearl Sunflower is inmiddels verdwenen maar onderstaand lijstje toont wat er daarna is gekomen:

 

Vox Pacemaker V102 (V2) - 1965

Deze 17 Watt Vox buizenversterkers werden alleen in 1965 en 1966 geleverd. Een vijf buizen-circuit met een paar ECC83 (12AX7) voorversterker-buizen, twee EL84 eind-buizen en in de voeding een EZ81 gelijkrichter.

De versterker is te vergelijken met de Vox Cambridge, maar dan zonder reverb. Wel beschikt de Pacemaker over een regelbare tremolo (met de knoppen "speed" en "depth"). De voorversterker is een variant op de "top boost" van de AC-30. Na dit model verscheen bij Vox als opvolger een "solid state" Pacemaker met transistors, die op zijn naam en uiterlijk na, niet met zijn buizen voorganger is te vergelijken.

Mijn exemplaar was bedoeld voor de Amerikaanse markt en heeft daarom nog een 110 Volt aansluiting, dus in Nederland te gebruiken met een converter. De originele Vox buizen zitten er nog bij.

Fender Champ - 1974

Een "silverface" Champ. Eén volumeknop, twee toonregelaars en een schuifje dat dienst doet als aan/uit schakelaar. Buizen 5Y3 (gelijkrichter), 12AX7/ECC83 (voorversterker) en 6V6 (eindversterker).

Produceert op vol vermogen (nou ja, 6 Watt) een verrassend goed geluid. Is zelden gebruikt en ziet er nog goed uit, het Fender boekje lag er nog in bij aanschaf.

 

Pignose 7-100 - 1977

Destijds nieuw aangeschaft, het betreft dus de originele USA-versie en niet de latere Chinese kloon. Een compact 5 Watt versterkertje die op batterijen of via een adapter van voeding wordt voorzien. Voorop zit een volumeknop in de vorm van een varkensneus en verder valt er niets te regelen. Alhoewel, de toon verschilt nogal wanneer je het kastje open of dicht hebt tijdens het spelen. Het verder opendraaien van het volume, heeft als resultaat dat er een "fuzzy distortion" ontstaat. Eventueel het volume van de gitaar terugdraaien wanneer het te hard gaat klinken. Je zou het zo niet zeggen, maar deze kleine 5-watter kan best wat geluid produceren.

Achterop bevindt zich een aansluiting om de Pignose door te koppelen naar een andere versterker, om zo als een soort "distortion" dienst te doen. De batterijhouders heb ik verwijderd, de veren trilden hinderlijk mee wanneer er geen batterijen in zaten.

Op de foto's is nog een ad-hoc aanpassing van mij te zien. Ik kwam in een situatie waarbij de Pignose als voorversterker moest dienen zonder dat de Pignose-speaker geluid mocht produceren. Vandaar die kleine schakelaar en de draadgewonden weerstand bij de speaker.

 

Zelfbouw The Amp - 1978

Zelfbouw 4 Watt buizenversterker. Buizen: EF86 (6267), ECC83 (12AX7) en als eindbuis één EL84 (6BQ5).

Vanwege de kosten is de kast gemaakt van "resthout" dat is bekleed met bruin skai, en is het zogenaamde speakerdoek afkomstig uit de lappenmand van "oma".

Het concept is gebaseerd op een ontwerp van eind jaren 50. De versterking bestaat uit 2 trappen voorversterking (ECC83) met daarachter een toonregeling waar achter een enkelvoudige eindtrap is geplaatst. Wanneer de linker ingang wordt gebuikt, wordt nog een extra voorversterker (EF86) toegepast,

De eindtrap heeft geen tegenkoppeling waardoor het bakkie enorm kan "scheuren".

 

Fender Twin Reverb - 1979

Ik ben de eerste eigenaar van deze "135 Watt versie" Twin. Vlak na aanschaf begreep ik de toepassing van de "uittrekbare" master volumeregelaar niet. Maar dat bleek niet zo vreemd toen de kast werd opengemaakt (kon het niet laten ondanks de garantie). Iemand in Californië was blijkbaar vergeten een bepaald kabeltje aan te sluiten. Dat was natuurlijk makkelijk te achterhalen, een draad die maar aan één kant vastzit.

Het geluid is hard, helder en clean, maar ik neem eigenlijk aan dat iedereen de Twin wel kent.

De aankoopbon heb ik weer gevonden: Staffhorst, Utrecht 01-09-1979, Fl. 1640,- maar dat wel inclusief een stevige hoes.

 

Fender Musicmaster Bass Amp - 1980

Zoals de naam al aangeeft, is deze combo oorspronkelijk bedoeld als basversterker, maar eigenlijk ook heel goed te gebruiken als gitaarversterker. Dan wel even 2 kleine modificaties uitvoeren (zijn eenvoudig terug te draaien wanneer alles weer in originele staat moet worden gebracht).

Mijn 12 Watt versterker was bedoeld voor de Amerikaanse markt en heeft een 110 Volt aansluiting, geen enkel probleem met een adapter ertussen. Aanrader, wanneer je ze nog eens tegenkomt.

Op verzoek wat meer informatie over de aanpassingen die er voor mij een prima gitaarversterker van hebben gemaakt.

1. Direct achter de ingangsplug zit een condensator (0.0047 uF) die de lage tonen tegenhoudt, om zo te voorkomen dat de standaard CTS luidspreker door het laag van een basgitaar kan worden beschadigd. Deze condensator kun je weghalen en vervangen door een draad. Je kunt er een ook draadje overheen solderen zodat het onderdeel geen functie meer heeft.

2. De luidspreker is een beperking voor het creëren van een goed geluid. Vervang deze door een goede gitaarspeaker (Celestion, JBL, Jensen, Weber o.i.d.) van hetzelfde formaat (12 Inch). Een kwestie van vier schroeven en even twee stekkertjes vastklikken.

Andere modificaties, waar ik overig zelf geen paktijkervaring mee heb, staan in deze bijlage.

 

Session Sessionette SG75 - 1985

Een twee-kanaals versterker van Brits fabricaat. Geen buizen (maar transistors / fet), maar wel een geluid alsof het een buizenbak betreft. Twee kanalen die onafhankelijk van elkaar kun nen worden ingesteld.

Eén Celestion 12 inch speaker. Achterop diverse aansluitmogelijkheden: monitor, effect loop, voetschakelaar voor de kanalen, koptelefoon en een uitgang voor een externe speaker.

Handzaam ding met veel power.

Verrassend dat diverse onderdelen ter vervanging nog beschikbaar zijn. In 2024 te maken gehad met een tweetal storingen die bij meer van deze exemplaren blijken voor te komen. Een hinderlijke brom was te verhelpen door een zekeringhouder opnieuw te solderen (helft van de voedingpuls). Een van de opamps moest worden vervangen om het voetpedaal weer te laten functioneren. Meteen alle IC's maar vervangen.

 

Kitty Hawk The Kid - 1986

Een tweekanaals buizenversterker die wat betreft zijn karakter en het gebruik me aan een Mesa doet denken. Eindtrap met twee EL84 buizen.

De Kitty Hawks werden in die periode gebouwd door een firma van twee Duitse broers, oorspronkelijk de importeur van Mesa Boogie en Dumble. Met de dure Dollar destijds, bouwde men in Europa betaalbare "klonen" van beide Amerikaanse voorbeelden. Toen het Duitse bedrijf stopte eind 80-er jaren, nam een Nederlandse firma in Enschede de merknaam over en begon ook versterkers onder de naam Kitty Hawk te leveren.

De potmeters van deze (en andere Kitty Hawks die ik tot nu toe ben tegengekomen) zijn van matige kwaliteit. Het uiteindelijke geluid is echter prima.

 

Mesa Boogie V-Twin Rack - 1998

19 inch (geschikt voor inbouw) voorversterker. Heeft twee gescheiden versterkers die volledig apart ingesteld en gebruikt kunnen worden, maar desgewenst ook kunnen worden "gemixt". Aan te sluiten op een eindversterker, een andere gitaarversterker (die dan dus de karakteristieken / distortion van de V-twin overneemt), de mengtafel of een koptelefoon.

Deze uitvoering is eigenlijk bedoeld voor inbouw, maar ik gebruik de versterker "los" wat prima gaat met de stevige metalen kast. Het bouwjaar weet ik nog niet exact.

 

Mesa Boogie V-Twin Pedal - 1999

Een voorversterker op basis van een buizen-circuit in "pedaal uitvoering". Voorzien van 2 x ECC83 (12AX7) en beschikt over 2 kanalen. De buizen zijn indien nodig makkelijk te verwisselen door het "bakje" bovenop los te schroeven (geen gereedschap nodig). Alleen even uitkijken voor de vingers wanneer de buisjes nog warm zijn.

Heeft twee met een schakelaar te kiezen modes: Clean en Blues. Door onderin het kastje via een afgedekt plaatje een mini-switch te verzetten, kan ook een zogenaamde Solo modus worden gekozen. Dus totaal 3 opties waarvan er 2 bovenop makkelijk met de voet zijn te selecteren. Een rode of blauwe led geeft de gekozen stand aan. Onder hetzelfde plaatje op de bodem van de kast is het ook mogelijk het volume van het clean kanaal in te stellen (kan alleen op de 2e versie van het pedaal, bij de eerste serie ontbreekt deze optie).

Verder nog een 3-kanaals toonregeling, instelling voor de hoeveelheid vervorming en een master volume regelaar. Het signaal kan worden gestuurd naar een gitaarversterker, een eindversterker, een mixer / PA of desgewenst een koptelefoon.

Wel is tijdens gebruik een externe voeding nodig van 12 Volt wisselspanning (AC).

In de Bypass stand doet het apparaat niets en wordt het signaal van de aangesloten gitaar onbewerkt doorgegeven.

Het bouwjaar weet ik (nog) niet exact, maar ze werden geproduceerd van december 1993 tot januari 2005..

 

Mesa Boogie Subway Reverb Rocket - 1999

Het exacte geboortejaar weet ik niet, maar ik vermoed ca. 1998 / 1999.

Een compacte Mesa Boogie die met zijn 20 Watt zelfs voldoende vermogen blijkt te hebben voor de oefenruimte of een kleine zaal (en anders via de PA). Heeft een Clean en Lead kanaal, maar beschikt helaas niet voor beide kanalen over een aparte toonregeling. Wisselen tussen de kanalen levert dan ook een duidelijk verschil in toon op, dus de regelaars dan maar als "compromis" instellen.

Veel power en toch makkelijk te vervoeren en te sjouwen.

Wel even een adapter meenemen omdat er bij dit exemplaar een 110 Volt USA aansluiting op zit.

 

Koch Sudiotone - 2005

Een 20 Watt versterker (2 x EL84 eindtrap) van Dolf Koch. Vooral de achterkant van deze handzame combo valt op vanwege de interessante mogelijkheden. Naar keuze zijn er speakers van 4, 8 of 16 Ohm te gebruiken. Ook kun je ervoor kiezen het signaal niet naar een luidspreker maar naar een ingebouwde weerstand te sturen, zodat de versterker voluit gebruikt kan worden en het daarbij behorende geluid naar een andere bron wordt gezonden. In dat geval kun je gebruik maken van een aansluiting voor de koptelefoon, de direct-out naar de effect-return van een andere gitaarversterker of de guitar-amp connector koppelen naar de ingang van een andere gitaarversterker, Daarnaast zijn er aansluitingen waarmee het signaal naar een PA / DI-box kan worden gestuurd met daarbij de mogelijkheid om te simuleren dat een microfoon recht voor de speaker staat of juist iets naast de speaker is gepositioneerd. Als extra optie is dan het effect van een 1x12" of 4x12" kast te kiezen.

Verder vind je achterop een tweetal jacks voor de effect-loops en tevens de mogelijkheid om een pedaal aan te sluiten en daarmee tussen de 3 verschillende kanalen te kunnen switchen.

Aan de voorkant de bekende regelaars voor de verschillende kanalen, volume, gain, 3 x toon en reverb. Tevens 2 kleine schuifregelaars om de voicing te regelen (mid-shift en bright).

 

Fender G-DEC PR520 - 2007

Nog niet bekend wat precies het bouwjaar is van deze "Guitar Digital Entertainment Center" (G-DEC), maar dat is op dit moment ook nog niet belangrijk.

Je kunt met behulp van een paar knoppen en de informatie op het display verschillende te simuleren versterkers selecteren en tevens diverse effecten instellen.

Daarnaast beschikt dit 15 watt oefenversterkertje nog over een drum-simulator en een automatische bas, zodat je kunt meespelen met een "ingeblikte" band. Verder nog een midi aansluiting en een prima bruikbaar ingebouwd stemapparaat. Leuk voor thuis.

 

Yamaha YB15 - 2008

Handzaam 9 Watt oefenversterkertje (bas) met een 6" speaker voor gebruik in huis. Dankzij een koptelefoon-aansluiting helemaal de garantie dat je niemand stoort.

Simpel versterkertje, niets meer en niets minder.