Gitaarelement werking

Standaard enkelspoels element

Werking enkelspoels gitaarelement

De werking van een element voor de gitaar is in de praktijk eigenlijk een spoel van dun geïsoleerd koperdraad die om een of meer magneten is gewikkeld. Trillend metaal (de snaren) verstoort het magnetisch veld, waardoor er een stroompje wordt opgewekt. Het stroompje bevat informatie (dezelfde toonhoogte als de trillingen van de snaren) die we via een versterker als geluid uit de speakers laten komen. Voor het genereren van het geluid uit de gitaar spelen dus zowel de magneten als de spoel een rol. Ook zonder regelaars en schakelaars op de gitaar zou dit gewoon werken. Deze geven als aanvulling de mogelijkheid om het volume te verminderen, de toonhoogte te wijzigen of elementen aan/uit te schakelen. Een functionerende elektrische gitaar zonder enige knoppen of schakelaars, is dus zonder meer mogelijk.

Opbouw

Voorbeeld van de opbouw van een element zoals je die regelmatig kunt aantreffen.

Alleen de schroeven, het bovenste deel van het kapje en de bovenkant van de magneetjes zijn zichtbaar wanneer het element in de slagplaat gemonteerd is.

De schroeven gaan langs de bovenplaat en de spoel heen en zitten geschroefd in de bodemplaat.
Hun functie is niet alleen om het element in de slagplaat te kunnen bevestigen, maar ook om de hoogte per zijde in te kunnen stellen.

De veertjes drukken met de bovenkant binnenin tegen de slagplaat aan. De onderkant drukt tegen de brede rand van het kunststof kapje.
Zo is het element met behulp van de schroeven in hoogte verstelbaar, waarbij de veren ervoor zorgen dat het element strak op zijn plaats blijft zitten.

De magneten gaan door de gaten van zowel de boven- als onderplaat.
Aan de bovenzijde steken ze zelfs uit en gaan daardoor deels door het plastic kapje heen.
De magneetstaafjes hebben bij sommige elementen niet dezelfde lengte, waardoor ze in dat geval aan de bovenkant een verschillende hoogte hebben.

Strak tussen de boven- en onderplaat en om de magneten heen, bevindt zich de koperdraad spoel.
Om een beetje idee te krijgen van het aantal wikkelingen, kun je bijvoorbeeld denken aan iets van ca 7600 tot 9600.

In de kleine gaatjes in bodemplaat zijn 2 metalen ringetjes geklemd, waar de uiteinden van de spoel aan zijn gesoldeerd. Hieraan is ook de bedrading gesoldeerd die vervolgens in de gitaar naar de schakeleaars en potmeters gaat.

Hiernaast een gedemonteerd element met een enkele spoel.
Zes magneetjes die allemaal met dezelfde pool naar boven wijzen. Bij dit element hebben alle magneetstaafjes dezelfde lengte.

Daaromheen is een spoel gewikkeld, die bij dit exemplaar helaas een breuk heeft.
Aan de rechterbovenkant op de foto is "met een scherp oog" het losgekomen dunne draadje van de spoel te zien.

Het element is overigens afkomstig uit een jaren-60 Fender.
Na verloop van jaren ontstaat er nog wel eens spontaan een breuk in de dunne koperwikkeling.
Je kunt dan proberen de wikkelingen er af te halen in de hoop dat de breuk ergens aan de buitenkant zit.
Die is dan in enkele gevallen weer te repareren, maar het totaal aantal wikkeling zal daarna minder zijn.
Meestal is een dergelijke breuk het einde van het element.
Geheel opnieuw (laten) wikkelen is een optie.

Humbucker

In de 50-er jaren is de humbucker ontwikkeld, die in principe uit een combinatie van 2 enkelspoels elementen bestaat. Meer hierover in een de humbucker bijlage.